Πηγή: ygeiamou.gr
Ιουλία Τούντα
Ο Κenzie είναι ένα Golden Retriever τεσσάρων ετών, που έμαθε και να «διαβάζει» για να βοηθά μικρά παιδιά που έχουν δυσκολία στην ανάπτυξη του λόγου. Είναι «σκύλος διαμεσολαβητής θεραπείας» με αποστολή να απαλύνει τις ψυχές ανθρώπων που το έχουν ανάγκη
Ο σκύλος είναι ένα πλάσμα που δεν σταματά να μας εκπλήσσει με τις μαθησιακές του ικανότητες.
Ο Kenzie είναι ένας ειδικά εκπαιδευμένος σκύλος για να «θεραπεύει» παιδιά, ενήλικους και ηλικιωμένους.
Αν και έχει πιστοποιηθεί από το Γαλλικό Ινστιτούτο Ζωοθεραπείας (IFZ) ως «σκύλος διαμεσολαβητής θεραπείας», συνεχίζει να αναπτύσσει τις δεξιότητές του. Εκπαιδεύτηκε και έμαθε να διαβάζει.
Ποιος είναι ο λόγος;
«Λόγω του ότι είμαι νηπιαγωγός, οι ζωοθεραπευτικές παρεμβάσεις μου αφορούν τα μικρά παιδιά.
Στη δουλειά μου με τα παιδιά συνάντησα συχνά τη δυσκολία εκφοράς του προφορικού λόγου, ή και την πλήρη απουσία του. Σκέφτηκα πως θα μπορούσα να «παρέμβω» στη συγκεκριμένη δυσκολία, με τη βοήθεια του σκύλου – συνεργάτη μου. Μου φάνηκε, λοιπόν, εξαιρετικά ενδιαφέρουσα η σκέψη να μπορούσε ο σκύλος να πραγματοποιεί μια συμπεριφορά, χωρίς να την λέμε λεκτικά, ή να τη δείχνουμε με το χέρι, αλλά «διαβάζοντάς» την. Πάνω σε αυτή τη σκέψη ξεκίνησα να «στήνω» και να δουλεύω αυτή τη συμπεριφορά στον σκύλο μου», αναφέρει η νηπιαγωγός – ζωοθεραπεύτρια – θετική εκπαιδεύτρια σκύλων, Αθανασία Γκρούτση, και συμπληρώνει: «Ήδη, λόγω της εκπαίδευσής μου γνώριζα ότι οι σκύλοι μπορούν να κάνουν οπτική διάκριση ερεθισμάτων.
Συγκεκριμένα, μπορούν να αντιληφθούν οπτικά το μέγεθος ενός αντικειμένου, ή και συμβόλου, καθώς και να διακρίνουν χρώματα. Ίσως όχι όλα τα χρώματα, έτσι όπως τα βλέπουμε εμείς οι άνθρωποι, αλλά σίγουρα αντιλαμβάνονται τις διαφορές τους. Πάνω, λοιπόν, σε αυτές τις επιστημονικά τεκμηριωμένες απόψεις στήριξα την προσπάθειά εκμάθησης του σκύλου μου να «διαβάζει». Πήρα δύο εντολές, που είναι πολύ χρήσιμες στις παρεμβάσεις μου, και του έμαθα να τις πραγματοποιεί «διαβάζοντάς» τες στο χαρτί, όπως φαίνεται στο βίντεο.
Σκέφτηκα ότι θα είναι πιο εύκολο για ένα παιδάκι που δυσκολεύεται να εκφέρει προφορικά τις λέξεις «κάτσε» και «ξάπλωσε», αντί να τις λέει, να τις δείχνει, και ο σκύλος στη συνέχεια να τις πραγματοποιεί. Με αυτό τον τρόπο δημιουργείται μια συνθήκη, όπου το παιδί καλείται να κάνει κάτι που, ίσως, το δυσκολεύει, αλλά μπορεί και να το θέλει, χωρίς, όμως, περιθώρια αποτυχίας. Παράλληλα, ενισχύεται και η αίσθηση ικανοποίησής του, διότι μπορεί, πλέον, να «επικοινωνεί» με τον σκύλο σε ένα επίπεδο που δεν μπορούσε προηγουμένως. Αυτό από μόνο του μπορεί να «ξεκλειδώσει» πολλά κομμάτια σε μία παρέμβαση, τα οποία θα είναι πολύ βοηθητικά και για την δική μου δουλειά ως παιδαγωγού, αλλά και για την εξέλιξη του παιδιού σε ποικίλους τομείς».
Σύμφωνα με την κα Γκρούτση, φυσικά, μπορούμε να μάθουμε στον σκύλο να «διαβάζει» κι άλλες εντολές, ανάλογα με τους εξατομικευμένους στόχους που έχουμε σε κάθε ζωοθεραπευτική παρέμβαση.
«Είναι, όμως, απαραίτητο σε όλη τη διάρκεια της εκπαίδευσης να σεβόμαστε τον τετράποδο συνεργάτη μας, ως προς τις αντοχές του και τον χρόνο που χρειάζεται για να τις διακρίνει. Ας μην ξεχνάμε ότι πάντα εκπαιδεύουμε θετικά, χωρίς καμία μορφή βίας, ώστε η συμπεριφορά να γίνεται με επιθυμία του ίδιου του σκύλου. Εξ άλλου, η εκπαίδευση είναι μια ευχάριστη διαδικασία και για τους δυο, ένας τρόπος να σχηματίσουμε μια ωραία σχέση εμπιστοσύνης με τον σκύλο μας, και δεν τελειώνει ποτέ», υπογραμμίζει η κα Γκρούτση.
Η ζωοθεραπεία, όπως εξηγεί, είναι μια μορφή εναλλακτικής θεραπείας που απευθύνεται σε άτομα με δυσκολίες, κάθε ηλικίας, από βρέφη μέχρι και άτομα που βρίσκονται στη δύση της ζωής τους.
«Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για παιδιά και ενήλικες με κινητικές αναπηρίες, νοητική αναπηρία, αυτισμό, μαθησιακές δυσκολίες, σύνδρομο Down, ψυχιατρικά προβλήματα, ψυχικές και συναισθηματικές δυσκολίες, προβλήματα συμπεριφοράς, προβλήματα με εξαρτήσεις, παραβατικές συμπεριφορές και, γενικά, για κάθε σοβαρή δυσκολία που μπορεί να συναντήσει ο άνθρωπος στη ζωή του, η οποία απαιτεί θεραπευτική παρέμβαση, ή παρέμβαση ειδικής αγωγής.
Είναι μια παρέμβαση βασισμένη σε συγκεκριμένους στόχους, όπου το ζώο ανταποκρίνεται σε συγκεκριμένα κριτήρια, με βάση αυτά αξιολογείται και πιστοποιείται, και, στη συνέχεια, μπορεί να αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της θεραπευτικής διαδικασίας», επισημαίνει η κα Γκρούτση.
Αναφέρει ότι βασικά χαρακτηριστικά της ζωοθεραπείας είναι οι συγκεκριμένοι εξατομικευμένοι στόχοι, η αξιολόγηση της πορείας της θεραπείας, καθώς και η ύπαρξη της «θεραπευτικής τριάδας».
«Η «θεραπευτική τριάδα», δηλαδή ο θεραπευτής, το σκυλί και ο θεραπευόμενος, είναι η βάση της ζωοθεραπείας», εξηγεί η κα Γκρούτση και διευκρινίζει: «Όμως, θα πρέπει να σημειωθεί ότι ο σκύλος δεν είναι ο θεραπευτής. Ο επαγγελματίας που έχει, ήδη, επιστημονική κατάρτιση στο αντικείμενό του και έχει εκπαιδευτεί, στη συνέχεια, στη ζωοθεραπεία, είναι ο θεραπευτής, και το ζώο είναι ο συνεργάτης του, ο οποίος θα βοηθήσει στο να δομηθεί η θεραπευτική σχέση».
Η κυρία Αθανασία Γκρούτση είναι νηπιαγωγός, πτυχιούχος του ΑΠΘ (Τμήματος Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης) με Μεταπτυχιακές Σπουδές στην «Αναπτυξιακή Ψυχοπαθολογία της Βρεφικής και Νηπιακής Ηλικίας» στο τμήμα Ιατρικής του ΑΠΘ.
Έχει πιστοποιηθεί από τον κ. François Beiger ως ζωοθεραπεύτρια στο Γαλλικό Ινστιτούτο Ζωοθεραπείας (Institut français de zoothérapie (IFZ)) και είναι μέλος του Ελληνικού Ινστιτούτου Ζωοθεραπείας.
Έχει αποφοιτήσει από την Kynagon Dog Trainers Academy του κ. Δημοσθένη Μουμιάδη και είναι θετική εκπαιδεύτρια σκύλων και σύμβουλος συμπεριφοράς.
Και όπως λέει: «Πάντοτε αγαπούσα πολύ τα ζώα και με ενδιέφερε το κομμάτι της θεραπευτικής υποστήριξης παιδιών με δυσκολίες, με τη βοήθεια των ζώων, όπως ο σκύλος, τα άλογα κ.ά. Τέτοιου είδους παρεμβάσεις είναι ιδιαίτερα διαδεδομένες στο εξωτερικό και σιγά – σιγά εφαρμόζονται όλο και περισσότερο στη χώρα μας. Αποφάσισα, λοιπόν, να εντάξω και στη δική μου δουλειά τον σκύλο, ως «διαμεσολαβητή» για την εκπαιδευτική διαδικασία και τις παρεμβάσεις μου. Αφού ολοκλήρωσα την εκπαίδευσή μου στο Γαλλικό Ινστιτούτο Ζωοθεραπείας, και μετά από αξιολογήσεις, ο σκύλος μου πιστοποιήθηκε ως «σκύλος διαμεσολαβητής θεραπείας», ξεκίνησα να δουλεύω μαζί του παρουσία των παιδιών. Στην πορεία θέλησα να μάθω ακόμη περισσότερα για τους σκύλους και τη συμπεριφορά τους σε γενικότερο επίπεδο, και πιστοποιήθηκα ως θετική εκπαιδεύτρια σκύλων και σύμβουλος συμπεριφοράς στην Κynagon Dog trainers Academy».